Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam – Đỗ Tất Lợi
Rau Tàu Bay trang 575 tải bản PDF tại đây.
Tên khoa học Gynura crepidioides Benth.
Thuộc họ Cúc Asteraceae (Compositae).
Mô tả cây
Cây thuộc thảo, mọc đứng, có lòng, có thể cao tới 1m. Thân mập, có rãnh, khía rõ rệt. Lá dài, dày, có răng cưa to, hai mặt đều có lòng. Cuống lá có cảnh. Ở góc cuống lá có hai tai nhỏ trông như là kèn. Cụm hoa đầu, đồng giao, mọc thành gù kép, mỗi gù con gồm 1-3 đầu. Tràng mảnh chia làm 4 thùy, 4 nhị. Bầu hình trụ. Quả hình trụ, mang một chùm lông trắng ở đỉnh. Mùa hoa: mùa hè.
Phân bố, thu hái và chế biến
Mọc hoang dại ở những nơi đất hoang ẩm ướt. Chưa ai đặt vấn đề trống. Lá có mùi thơm, có thể dùng nấu canh, ăn được. Khoảng từ tháng 3 đến tháng 7 tuy cây đã ra hoa nhưng vẫn có thể hái lá non ăn được.
Thành phần hoá học
Trong rau tàu bay non có tới 93,1% nước. 2,3-2,5% protit, 1,7-1,9%gluxit, 1,6% xenluloza, 0,9% tro, 81mg% canxi, 25mg% P. 3,4mg% caroten, 10mg% vitamin C.
Về mặt dinh dưỡng, rau tàu bay có giá trị dinh dưỡng tốt. Không có chất độc gây phá hủy hồng cầu hay làm hại máu như một số người thường nói, nhưng vì rau tàu bay có chứa rất ít chất sắt cho nên nếu ăn lâu dài cần phối hợp rau tàu bay với những rau khác chứa nhiều chất sắt như bí đỏ, rau muống…
Công dụng và liều dùng
Chỉ mới thấy nhân dân những vùng hiếm rau hái cây lá non về nấu ăn thay rau. Một số vùng nhân đàn dùng lá tươi, giã nát, hay nhai nát đắp lên những vết rắn, rết cắn.
