Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam – Đỗ Tất Lợi
Bấc Đèn trang 223-224 tải bản PDF tại đây.
Còn có tên là Đăng Tâm Thảo.
Tên khoa học Juncus effusus L. var. decipiens Buch.
Thuộc họ Bấc Juncaceae.
Đăng Tâm Thảo (Medulla Junci Caulis) là ruột phơi khô của thân cây bắc đèn.
Mô tả cây
Cây bấc là một loại cỏ sống lâu năm, thân tròn cứng, mọc thành cụm dày cao độ 35- Đăng tâm thảo (Medulla Junci caulis) là ruột 100cm, đường kính của thân chừng 1-2mm, mặt ngoài thân có màu xanh nhạt, có vạch dọc. Ruột (lõi) cây bắc cấu tạo bởi những tế bào hình ngôi sao để hở ra nhiều lỗ khuyết lớn. Lá bị giảm rất nhiều, chỉ còn lại bẹ ở góc thân. Hoa đều, lưỡng tính, mọc thành vòng. Bao hoa khô xác Phân bố, thu hái và chế biến
Mọc hoang và được trồng ở những nơi ẩm ướt ở nước ta (Nam Định, Hà Nam…).
Mùa thu cắt toàn cây về, rạch dọc để lấy lại riêng ra, bỏ thành từng bó, phơi khô mà dùng, còn gọi là đăng tâm thảo hay đăng tâm hoặc bắc đến để làm bấc đèn dầu ta hay để làm thuốc.
Thành phần hóa học
Hoạt chất chưa rõ.
Công dụng và liều dùng
Tính chất theo tài liệu cổ: Vị ngọt, tính hàn, vào ba kinh tâm, phế và tiểu trường. Có tác dụng giảng tâm hỏa, thanh phế nhiệt, lợi tiểu trường. Dùng chữa tiểu tiện khó khăn, tâm phiền mất ngủ, dùng ngoài đồ mụn nhọt.
Mới được dùng trong phạm vi nhân dân làm thuốc thông tiểu tiện, chữa sốt, an thần, mất ngủ, chữa ho, viêm cổ họng.
Ngày dùng 1-2g dưới dạng thuốc sắc hoặc thuốc bột. Tán đang tâm rất khó. Trước khi tán cần hồ đăng tâm bằng nước cơm, sau đó phơi khô mà tán. Tán xong ngâm nước, vớt lấy đăng tâm nổi ở trên mà dùng.
Đơn thuốc có đăng tâm thảo
Đăng tâm thảo 2g, sắc với nước, uống thay nước chè trong ngày làm thuốc lợi tiểu, chữa phù và mất ngủ.
