Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam – Đỗ Tất Lợi
Ngô Đồng trang 568-569 tải bản PDF tại đây.
Tên khoa học Sterculia platanifolia L.
Thuộc họ Trôm Sterculiaceae.
Mô tả cây
Ngô đồng là một cây to, cao. Lá xẻ thùy chân vịt, đường kính lá tới 25cm với 3 đến 5 thùy hình ba cạnh, cuống lá dài hơn phiến lá, dài tới 30cm. Những thùy rất sít nhau có khi hơi chồng lên nhau. Hoa nhỏ màu vàng. Quả gồm 5 đại, mỏng, dài 10cm, với 2 hạt hình trứng dài 8mm, rộng 6mm.
Phân bố, thu hái và chế biến
Ngô đồng được trồng ở nhiều tỉnh miền Bắc và miền Nam nước ta. Miền Bắc hay gặp ở Thanh Hoá, Nghệ An, Hà Tĩnh, Nam Định, Hà Nam, Ninh Bình. Còn thấy trồng ở Campuchia, Trung Quốc, Nhật Bản.
Người ta dùng hạt thu hái ở những quả chín và vỏ cây hái gần như quanh năm, dùng tươi hay phơi hoặc sấy khô.
Thành phần hoá học
Trong hạt ngô đồng cỏ dầu béo. Các bộ phận khác chưa thấy nghiên cứu.
Công dụng và liều dùng
Theo kinh nghiệm trong nhân dân, người ta dùng hạt và vỏ cây ngô đồng để chữa rụng tóc và làm đen tóc.
Vỏ cây ngô đồng đốt thành than, trộn với dầu bôi lên tóc bạc.
Hạt ngô đồng giã nát, bôi lên đầu có tác dụng làm rụng tóc bạc và mọc tóc đen.
Hạt ngô đồng giã nát còn được dùng chữa loét miệng và bệnh ngoài da.
Chú thích:
Đừng nhầm cây ngô đồng họ Trôm này với cây ngô đồng Jatropha podagrica Hook. họ Thầu dầu (Euphorbiaceae) thường chỉ thấy trồng làm cảnh. Cây này có thân thường phình ra như cái lọ, gân lá tỏa tròn, cuống đính vào giữa phiến, cụm hoa màu đỏ, quả thường nổ mạnh, tung hạt đi rất xa nên người ta thường nói “cây ngô đồng không trồng mà mọc”.
