Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam – Đỗ Tất Lợi
Chay trang 550-551 tải bản PDF tại đây.
Còn gọi là Cây chay.
Tên khoa học Artocarpus tonkinensis A. Chev.
Thuộc họ Dâu tằm Moraceae.
Mô tả cây
Cây to cao 10-15m, thân nhẵn, cành non có lông màu hung nâu, cành già màu xám. Lá mọc so le, mặt trên nhẵn bóng, mặt dưới có lòng trên các đường gân. Hoa đực và hoa cái trên cùng một cây. Quả chín có màu vàng mềm, có lông nhung, cơm quả màu đỏ, ăn được.
Mùa hoa tháng 3-4, mùa quả tháng 7-9.
Phân bố, thu hái và chế biến
Cây mọc hoang dại và được trồng ở nhiều nơi đặc biệt ở miền núi Bắc Ninh, Bắc Giang, Hà Giang, Tuyên Quang, Thanh Hoá để lấy quả, vỏ rễ màu đỏ dùng để nhai với trầu không.
Làm thuốc người ta thu hái lá và rễ gần như quanh năm. Phơi hay sấy khô. Không phải chế biến gì khác.
Thành phần hoá học
Trong vỏ rễ có rất nhiều tanin.
Công dụng và liều dùng
Chỉ mới thấy dùng trong phạm vi nhân dân
Vỏ rễ nhai như nhai trầu có tác dụng làm cho chắc răng. Lá và rễ sắc uống có tác dụng chữa đau lưng, mỏi gối, tê thấp. Ngày dùng 10-20g dưới dạng thuốc sắc. Dùng riêng hay phối hợp với nhiều vị khác như thiên niên kiện, thổ phục linh.
