Mô hình “Bác sĩ lâm sàng tại bệnh viện” – Giải pháp y tế mới của Singapore

Nguồn : Vietnam Digital Health Network

SINGAPORE ĐÃ ÁP DỤNG MÔ HÌNH “BÁC SĨ LÂM SÀNG TẠI BỆNH VIỆN”

Singapore đã áp dụng mô hình “bác sĩ lâm sàng tại bệnh viện” (hay còn gọi là Principal Doctor; ở Bắc Mỹ thường gọi là hospitalist) trong các bệnh viện công. Về khái niệm, mô hình này khá đơn giản: các bác sĩ chuyên khoa tập trung vào cơ quan hay hệ thống riêng biệt của họ, trong khi một bác sĩ tổng quát, được đào tạo rộng, sẽ điều phối các nhu cầu chuyên khoa khác nhau và quản lý tổng thể, chăm sóc bệnh nhân một cách toàn diện.

Dần dần, bệnh nhân tại các bệnh viện công sẽ có một bác sĩ chính làm đầu mối chính để điều phối việc chăm sóc và, khi cần, huy động sự hỗ trợ chuyên môn từ các bác sĩ chuyên khoa liên quan.

Bác sĩ chính không nhất thiết phải là bác sĩ chuyên khoa. Họ có thể là bác sĩ lâm sàng bệnh viện, và chế độ lương thưởng của nhóm bác sĩ này sẽ được xem xét lại trong mô hình chăm sóc mới.

Đây là sự thay đổi so với thực tiễn truyền thống, khi mà một bệnh nhân mắc nhiều bệnh lý thường được chăm sóc bởi nhiều nhóm bác sĩ chuyên khoa, và chỉ có bác sĩ chuyên khoa mới được làm bác sĩ chính. Sự thay đổi này được dự báo sẽ trở thành chuẩn mực mới tại Singapore, trong bối cảnh các bệnh viện công đang cải tổ để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của một xã hội đang già hóa nhanh chóng.

Quá trình chuyển đổi, dự kiến kéo dài nhiều năm, có thể giúp bệnh nhân có bệnh lý phức tạp giảm số lần được giới thiệu sang chuyên khoa khác và giảm số lần phải tới bệnh viện.
Phát biểu tại Lễ tuyên thệ của các bác sĩ do Hội đồng Y khoa Singapore tổ chức ngày 20/9, Bộ trưởng Y tế Ong Ye Kung cho biết mô hình đội ngũ chăm sóc mặc định lâu nay trong bệnh viện vẫn là do bác sĩ chuyên khoa dẫn dắt.

“Bệnh nhân cũng đã quen với việc bác sĩ chuyên khoa – ‘dua lo kun’ – sẽ là người giám sát việc điều trị của họ, bất kể nhu cầu lâm sàng thực tế là gì,” ông Ong nói.

Từ “dua lo kun” trong tiếng Phúc Kiến dùng để chỉ một bác sĩ cấp cao. Ông cho biết mô hình hiện tại từng vận hành tốt khi bệnh nhân chủ yếu là người trẻ, các ca nhập viện mang tính cấp cứu hoặc ngắn hạn, nhưng nay đã không còn phù hợp với nhu cầu ngày càng thay đổi.

Ông nhấn mạnh: “Giờ đây, chúng ta cần có định hướng đào tạo bác sĩ với năng lực toàn diện như một con đường nghề nghiệp song song và khác biệt với chuyên khoa.”

Chương trình bác sĩ lâm sàng bệnh viện được giới thiệu từ năm 2020, nhằm đào tạo những bác sĩ có khả năng bao quát, đóng vai trò nòng cốt trong chăm sóc tại bệnh viện, bổ trợ cho các chuyên khoa.

Hiện nay, số lượng bác sĩ lâm sàng bệnh viện tại hệ thống công đã tăng lên 150 người, gần gấp đôi so với 80 người vào cuối năm 2024.

Để thu hút thêm bác sĩ tham gia, ông Ong cho biết Bộ Y tế (MOH) sẽ xem xét lại chế độ đãi ngộ và mở rộng lộ trình nghề nghiệp của bác sĩ lâm sàng từ 3 lên 4 cấp bậc, tương tự như bác sĩ chuyên khoa. Những người đảm nhận vai trò lãnh đạo chuyên môn quan trọng có thể được thăng tiến lên cấp độ Apex (cấp cao nhất, thứ 4), và được gọi là Bác sĩ Lâm sàng

Bệnh viện Chính cao cấp (Senior Principal Hospital Clinician).
Những thay đổi này đồng nghĩa với việc Singapore sẽ có ba trụ cột trong thực hành lâm sàng:

1. Bác sĩ gia đình – xây dựng mối quan hệ tin cậy với bệnh nhân tại cộng đồng.

2. Bác sĩ lâm sàng bệnh viện – có năng lực bao quát, điều phối việc chăm sóc.

3. Bác sĩ chuyên khoa – chuyên sâu trong điều trị bệnh lý và cơ quan cụ thể.

Đầu năm 2025, MOH đã triển khai mô hình đội chăm sóc mới tại một số chuyên khoa trong tất cả bệnh viện công. Bệnh viện Alexandra, Bệnh viện Đa khoa Changi và Bệnh viện Woodlands, cùng một số đơn vị khác, đã áp dụng mô hình mới với 4 chuyên khoa: nội tổng quát, ngoại tổng quát, phẫu thuật chỉnh hình và nhi khoa.

Đây là những lĩnh vực mà bệnh nhân thường mắc nhiều bệnh cùng lúc, cần sự phối hợp chăm sóc. Riêng bốn chuyên khoa này đã chiếm hơn một nửa tổng số bác sĩ chuyên khoa trong hệ thống công.

Trong vài năm tới, các bệnh viện công sẽ từng bước mở rộng mô hình đội chăm sóc mới sang các chuyên khoa khác.

THÔNG TIN CHIA SẺ THAM KHẢO THÊM TỪ GS JEREMY LIM

Đây là mô hình phù hợp với đặc điểm bệnh nhân hiện tại của Singapore, nhưng việc thay đổi chắc chắn sẽ không dễ dàng.

Về phía nhà cung cấp dịch vụ

Các vấn đề như trách nhiệm pháp lý (cần có sự đánh đổi để tối ưu giữa các cân nhắc lâm sàng khác nhau, và cũng phải giải quyết tình huống nếu bác sĩ lâm sàng và bác sĩ chuyên khoa – hoặc hai bác sĩ chuyên khoa – bất đồng về phác đồ điều trị), cơ chế trả lương, hệ thống cấp bậc và “quan hệ quyền lực” (các bác sĩ chuyên khoa vốn quen là người “cao hơn”, còn bác sĩ tổng quát hay bác sỹ lâm sàng tại bệnh viện là người “thực hiện chỉ đạo”) sẽ cần được xử lý thấu đáo.

Về phía bệnh nhân

Không chắc bệnh nhân vốn quen với mô hình “dua lo kun” (tiếng Phúc Kiến, nghĩa là “ông bác sĩ lớn”) sẽ dễ dàng chấp nhận bác sĩ tổng quát – tức bác sĩ lâm sàng tại bệnh viện – hoặc hiểu rõ lý do cần thay đổi này.

Hy vọng bệnh nhân và gia đình sẽ cùng tham gia đóng góp để mô hình này dần phát triển, và cuối cùng điều hình thành không phải chỉ là bản sao từ nước khác, mà là mô hình phù hợp với Singapore.

Lộ trình phát triển

Việc mở rộng có thể sẽ diễn ra từ tốn trong nhiều năm. Trong hơn 10.000 bác sĩ, hiện mới có khoảng 150 bác sĩ lâm sàng tại bệnh viện. Trước mắt, họ sẽ phụ trách một nhóm nhỏ bệnh nhân nội trú phù hợp, với quyền ra quyết định rõ ràng trong đội ngũ chăm sóc và được thừa nhận là người dẫn dắt.

Các rào cản về lương bổng và “quyền lực” sẽ dần được tháo gỡ, trong khi Bộ Y tế Singapore, Hội đồng Y khoa Singapore cùng các vụ khiếu nại và kiện tụng sẽ giúp làm rõ vị thế pháp lý của bác sĩ lâm sàng tại bệnh viện so với bác sĩ chuyên khoa. Song song, các chương trình đào tạo chính quy sẽ được xây dựng với độ nghiêm ngặt tương đương đào tạo chuyên khoa. Những chiến dịch truyền thông lặp lại để giải thích và lan tỏa giá trị của mô hình này đến công chúng cũng sẽ được tiến hành, hy vọng sẽ đạt kết quả tốt.