Thuốc Levonorgestrel là thuốc gì?
Dược lý của Levonorgestrel
Dược lực học
Levonorgestrel tác động đến vùng dưới đồi để ức chế quá trình sản sinh gonadotropin. Từ tác động này Levonorgestrel giúp ngừa, suy giảm sự sản sinh hormon tham gia vào quá trình tạo hoàng thể nên khiến cho quá trình rụng trứng bị ức chế nên giúp việc thụ tinh khó diễn ra.
Dược động học
Hấp thu: Levonorgestrel dùng đường uống được hấp thu ở đường tiêu hóa trong khi levonorgestrel dùng qua dụng cụ đặt vòng tránh thai được hấp thu ở nội mạc tử cung. Levonorgestrel được hấp thu ngay lập tức trong dịch kẽ khi nó được đưa vào dưới dạng mô cấy dưới da. Sau khi cấy que cấy dưới da, Cmax của levonorgestrel đạt được trong vòng 2-3 ngày. Cmax sau một liều 0,75 mg levonorgestrel đường uống đạt được trong vòng một giờ sau khi dùng, theo một tài liệu tham khảo. Trong một nghiên cứu dược động học về 1,5 mg levonorgestrel ở phụ nữ có chỉ số BMI bình thường và những người được coi là béo phì (BMI>30), Cmax trung bình lần lượt là 16,2 ng/mL và 10,5 ng/mL. Tmax được tìm thấy là 2 giờ đối với những người có chỉ số BMI bình thường và 2,5 giờ đối với những bệnh nhân có chỉ số BMI tăng. Sinh khả dụng của levonorgestrel đạt tới 100%. AUC trung bình đã được chứng minh là cao hơn ở những bệnh nhân có chỉ số BMI bình thường, đo ở mức 360,1 giờ × ng/mL so với khoảng từ 197,28 đến 208,1 giờ × ng/mL ở nhóm bệnh nhân béo phì. Béo phì có thể góp phần làm giảm hiệu quả của levonorgestrel trong ngừa thai
Phân bố: Một nghiên cứu dược động học đã xác định thể tích phân bố trung bình ở trạng thái ổn định của 1,5 mg levonorgestrel là 162,2 L ở những người có BMI bình thường và trong khoảng 404,7 L đến 466,4 L ở những bệnh nhân béo phì. Thể tích phân bố trung bình ở 16 bệnh nhân dùng 0,75 mg levonorgestrel trong một nghiên cứu dược động học khác là 260 L. 4 Nhãn FDA một bước của Kế hoạch B báo cáo thể tích phân bố biểu kiến là 1,8 L/kg. Liên kết với protein của levonorgestrel dao động từ 97,5-99% và nó chủ yếu được liên kết với globulin liên kết với hormone giới tính (SHBG). Levonorgestrel cũng liên kết với albumin. Thông tin kê đơn cho levonorgestrel cấy ghép cho thấy nồng độ của globulin gắn với hormone sinh dục (SHBG) giảm trong khoảng vài ngày sau khi dùng levonorgestrel, làm giảm nồng độ của thuốc.
Chuyển hóa: Sau khi hấp thụ thuốc tránh thai khẩn cấp dạng uống, levonorgestrel được liên hợp và tạo thành một số lượng lớn các liên hợp sulfat. Ngoài ra, các liên hợp glucuronide đã được xác định trong huyết tương. Nồng độ cao của 3α, 5β-tetrahydrolevonorgestrel liên hợp và không liên hợp được tìm thấy trong huyết tương. Toàn bộ con đường chuyển hóa của levonorgestrel chưa được nghiên cứu, tuy nhiên, 16β-hydroxyl hóa là một con đường đã được xác định. Một lượng nhỏ 3α, 5α tetrahydrolevonorgestrel và 16βhydroxylevonorgestrel cũng được hình thành. Tốc độ chuyển hóa có thể khác nhau đáng kể tùy theo bệnh nhân và có thể giải thích sự khác biệt lớn về độ thanh thải levonorgestrel. Men gan CYP3A4 và CYP3A5 được báo cáo là có liên quan đến quá trình chuyển hóa levonorgestrel.
Thải trừ: Khoảng 45% liều uống levonorgestrel và các chất chuyển hóa liên hợp hoặc sulfat của nó được bài tiết qua nước tiểu. Khoảng 32% liều uống được bài tiết qua phân, chủ yếu ở dạng liên hợp glucuronide của levonorgestrel. Thời gian bán thải của liều 0,75 mg trong 1,5 mg levonorgestrel nằm trong khoảng 20-60 giờ sau khi dùng. Một nghiên cứu dược động học ở phụ nữ có chỉ số BMI bình thường và chỉ số BMI cao hơn cho thấy thời gian bán thải lần lượt là 29,7 giờ và 41,0-46,4 giờ. Một nghiên cứu dược động học khác cho thấy thời gian bán thải trung bình là 24,4 giờ sau khi dùng liều 0,75 mg levonorgestrel cho 16 bệnh nhân.
Công dụng và chỉ định của Levonorgestrel
Levonorgestrel là thuốc với tác dụng tránh thai để dùng ngừa nguy cơ thụ thai trong khoảng 72 giờ đầu sau khi quan hệ không sử dụng các liệu pháp phòng tránh. Đã có trường hợp hiệu quả ngoài nhãn hiệu lên đến 96 giờ. Không cần đơn thuốc và có bán không cần toa tại các hiệu thuốc địa phương. FDA cũng đã phê duyệt tính khả dụng của levonorgestrel cho mọi nhóm tuổi do không có chống chỉ định đe dọa tính mạng và hồ sơ tác dụng phụ.
Levonorgestrel có thể được sử dụng dưới dạng viên uống kết hợp với estradiol như một lựa chọn dài hạn để ngừa thai và có sẵn ở các dạng khác, chẳng hạn như cấy ghép hoặc miếng dán xuyên da. Có một dụng cụ tử cung giải phóng levonorgestrel được coi là một lựa chọn ngừa thai “ít phải duy trì” dành cho phụ nữ và có hiệu quả lên đến 5 năm. Nó cũng đã được sử dụng các hiệu ứng ngoài nhãn hiệu để điều trị tăng sản nội mạc tử cung, rong kinh, lạc nội mạc tử cung và liệu pháp hormone mãn kinh.
Chống chỉ định của Levonorgestrel
Có một số chống chỉ định đối với dạng thuốc tránh thai khẩn cấp, bao gồm dị ứng, quá mẫn cảm, bệnh gan nặng, mang thai và tương tác thuốc với thuốc gây cảm ứng men gan.
Đối với dụng cụ tử cung, các chống chỉ định bao gồm dị tật tử cung (u xơ, u nang), ung thư vú, viêm cổ tử cung/viêm âm đạo đang hoạt động, nghi ngờ loạn sản cổ tử cung và đang mang thai.
Mang thai đối với vòng tránh thai: Chống chỉ định sử dụng trong khi mang thai hoặc nghi ngờ mang thai.
Kết hợp ethinylestradiol và levonorgestrel là thai kỳ loại X.
Liều dùng và cách dùng của Levonorgestrel
Đối với dạng bào chế uống:
Người lớn và thanh thiếu niên: Uống một viên 1,5mg càng sớm càng tốt và không quá 72 giờ (3 ngày) sau khi quan hệ tình dục không được bảo vệ hoặc sau khi thất bại với phương pháp ngừa thai khác.
Tác dụng không mong muốn của Levonorgestrel
Đối với thuốc tránh thai khẩn cấp, thời điểm bệnh nhân uống thuốc đóng vai trò quan trọng đối với hiệu quả ngừa thai của thuốc; điều này có nghĩa là tác dụng phụ của việc mang thai xảy ra trở nên lớn hơn khi bệnh nhân đợi hơn 48 đến 72 giờ hoặc lâu hơn để dùng thuốc cũng như dùng thuốc trong chu kỳ rụng trứng. Nhiều nghiên cứu đã cho thấy hiệu quả giảm ở những phụ nữ có BMI lớn hơn 30 kg/m^2, nhưng không đủ đáng kể để hạn chế nhóm bệnh nhân này sử dụng levonorgestrel, điều này dường như là do sinh khả dụng thấp hơn của liều tiêu chuẩn 1,5 mg dùng levonorgestrel. Levonorgestrel có thể khiến người bệnh có thể gặp phải các biểu hiện buồn nôn, nôn, dấu hiệu mọc mụn trứng cá, kinh nguyệt rối loạn, hay bị vô kinh, bụng rất đau trong kỳ kinh,…
Đối với dụng cụ tử cung, có 0,1% trường hợp mang thai xảy ra trong năm đầu tiên sử dụng. Dụng cụ tử cung thường gây ra kinh nguyệt không đều, bao gồm vô kinh và thiểu kinh. Các tác dụng phụ khác của dụng cụ tử cung cũng tương tự như tác dụng phụ của thuốc tránh thai kết hợp, chẳng hạn như u nang buồng trứng, tăng cân, trầm cảm, mụn trứng cá và ham muốn tình dục thấp.
Tương tác thuốc của Levonorgestrel
Progestin giảm hiệu quả khi dùng cùng:
- Thuốc an thần.
- Dẫn xuất axit retinoic.
- Thuốc chống đông.
- Thuốc chống động kinh phenytoin, primidone,..
- Ngừa thai mifepristone.
- Thuốc chống đái tháo đường.
Progestin giảm nồng độ khi dùng cùng:
- Thuốc chống co giật: eslicarbazepine,
- Thuốc kháng virus HIV.
- Dẫn xuất rifamycin.
- Và nhiều thuốc khác.
Progestin tăng nồng độ do:
- Kháng nấm voriconazole.
- Điều trị HIV tipranavir, atazanavir, cobicistat
Hoạt động tạo huyết khối Progestin tăng lên do:
- Thuốc chống ung thư carfilzomib.
- Chất ức chế C1.
Thận trọng khi sử dụng Levonorgestrel
Đối với trường hợp sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp, liều khuyến cáo là 1,5 mg viên uống trong vòng 72 giờ. Ngoài ra còn có một viên uống 0,75 mg có thể được dùng với liều 0,75 mg thứ hai nếu cần 24 giờ sau đó. Levonorgestrel đường uống 3 mg dành cho bệnh nhân dùng đồng thời thuốc gây cảm ứng men gan CYP3A4 cytochrom p450, ví dụ rifampin, St. John’s wort, carbamazepine hoặc phenobarbital do các thuốc này làm tăng độ thanh thải levonorgestrel ở gan. Nôn mửa có thể xảy ra trong vòng hai giờ sau khi dùng thuốc, trong trường hợp đó, bệnh nhân sẽ cần lặp lại liều ban đầu.
Đối với các lựa chọn ngừa thai dài hạn, dụng cụ tử cung levonorgestrel hình chữ T có 52 mg levonorgestrel được bao phủ bởi một màng kiểm soát tốc độ điều chỉnh tốc độ giải phóng hormone. Thuốc tránh thai đường uống kết hợp với ethinylestradiol có dạng gói 21 viên mỗi tháng với 0,1 mg levonorgestrel và 0,02 mg ethinylestradiol.
Các cuộc kiểm tra định kỳ với bác sĩ phụ khoa được khuyến khích đối với các lựa chọn ngừa thai dạng viên uống hoặc dụng cụ tử cung kết hợp trong thời gian dài để theo dõi các tác dụng phụ và khả năng mang thai. Levonorgestrel trải qua quá trình chuyển hóa ở gan và có thể bị suy giảm ở bệnh nhân rối loạn chức năng gan. Do đó, theo dõi các xét nghiệm chức năng gan tại thời điểm dùng thuốc có thể có lợi. Ngoài ra, các thuốc có chứa đặc tính gây cảm ứng men gan CYP3A4 cytochrom p450 cần phải thận trọng khi bệnh nhân dùng levonorgestrel. Bệnh nhân có thể cần xem xét một biện pháp tránh thai khẩn cấp khác để tránh tương tác thuốc. Các thuốc gây cảm ứng men gan này có thể gây chuyển hóa nhanh và làm giảm hiệu quả của levonorgestrel khi sử dụng đồng thời.
Cách bảo quản Levonorgestrel
Levonorgestrel tùy vào mục đích và cách sử dụng mà sẽ có những hướng dẫn bảo quản riêng. Các thuốc uống đa phần đều phải được để ở nơi mát mẻ, tránh nắng. Levonorgestrel thường đóng thành các hộp 1 viên gọn nhẹ nên cần để tránh xa nơi trẻ chơi.
Thuốc tránh thai Levonorgestrel 1,5mg có tốt không?
Các thử nghiệm ngẫu nhiên, mù đôi đã được thực hiện, đánh giá những phụ nữ khỏe mạnh có chu kỳ kinh nguyệt đều đặn, những người yêu cầu tránh thai khẩn cấp trong vòng 72 giờ sau khi giao hợp không được bảo vệ, với một trong ba phác đồ: levonorgestrel liều đơn 1,5 mg, hai liều levonorgestrel 0,75 mg cách nhau 12 giờ hoặc hai liều levonorgestrel 0,75 mg cách nhau 24 giờ. Kết quả chính là mang thai ngoài ý muốn; các kết quả khác là tác dụng phụ và thời gian của kỳ kinh nguyệt tiếp theo.
Mọi thử nghiệm đang được xem xét đều thiết lập thành công hiệu quả tránh thai của levonorgestrel trong việc ngăn ngừa mang thai ngoài ý muốn. Hơn nữa, một liều duy nhất levonorgestrel 1,5 mg để tránh thai khẩn cấp hỗ trợ hồ sơ an toàn và hiệu quả của nó. Nếu dự định dùng hai liều levonorgestrel 0,75 mg, thì liều thứ hai có thể được dùng sau liều đầu tiên 12–24 giờ mà không ảnh hưởng đến hiệu quả tránh thai của nó. Tác dụng phụ chính là rối loạn kinh nguyệt thường xuyên.
Tất cả các chế độ được nghiên cứu đều rất hiệu quả trong việc tránh thai khẩn cấp và ngăn ngừa tỷ lệ mang thai cao nếu được thực hiện trong vòng 72 giờ sau khi giao hợp không được bảo vệ. Liều đơn levonorgestrel (1,5 mg) có thể thay thế hai liều 0,75 mg cách nhau 12 hoặc 24 giờ. Với một trong hai phác đồ, điều trị càng sớm thì hiệu quả càng cao.
Giải đáp các thắc mắc về Levonorgestrel
Thuốc Levonorgestrel 1,5mg giá bao nhiêu?
Levonorgestrel hiện nay có giá phổ biến dao động trong khoảng 10.000-15.000VNĐ/viên. Các chị em có thể ra bất cứ hiệu thuốc nào để có thể tìm mua Levonorgestrel với mức giá rất hợp lý và phải chăng.
Thuốc tránh thai Levonorgestrel có dùng được khi có thai, cho con bú không?
Không được dùng Levonorgestrel khi đang trong thai kỳ hoặc những người đang nghi ngờ có nguy cơ cao mang thai.
Với phụ nữ cho con bú: Levonorgestrel được cho là có thể an toàn khi dùng với liều <8%.
Các dạng bào chế phổ biến của Levonorgestrel
Levonorgestrel chủ yếu được bào chế dưới dạng viên nén, đóng thành từng hộp để uống ngay khi cần.
Hiện nay có 3 dạng viên của Levonorgestrel được dùng phổ biến nhất là:
Dạng viên nén đơn thuần: Trong mỗi viên chứa Levonorgestrel 30microgam. Với dạng này có thể kể đến như: Levgesti,…
Dạng viên dùng khẩn cấp: Với dạng 1 viên hàm lượng 1,5mg mỗi hộp 1 viên và dạng 0,75mg/viên, mỗi hộp chứa 2 viên. Dạng dùng 1 viên uống ngay sau khi quan hệ sớm nhất chỉ dùng 1 lần trong 72 giờ. Dạng hộp 2 viên dùng làm 2 lần với lần đầu dùng sau khi quan hệ trong 72 giờ, càng sớm hiệu quả càng cao và viên thứ 2 sau viên thứ nhất 12 tiếng.
Thuốc dạng này có thể kể như Levonorgestrel 1,5mg Trường Thọ,…
Dạng viên phối hợp: Ngoài chứa Levonorgestrel 150microgam thì còn chứa ethinylestradiol 30microgam uống sau quan hệ 6 ngày sau đó 5 ngày sau dùng Levonorgestrel 75microgam và ethinylestradiol 40microgam và 10 ngày cuối dùng 125microgam và ethinylestradiol 30microgam.
Levonorgestrel có biệt dược gốc là: Plan B One-Step.
Levonorgestrel hàm lượng phổ biến nhất được sử dụng hiện nay là Levonorgestrel 1,5mg. Ngoài ra, Levonorgestrel còn có thể dùng với đường cấy dưới da. Thuốc Levonorgestrel phổ biến nhất hiện nay là Levonorgestrel 1,5mg Trường Thọ,…
Tài liệu tham khảo
- Tác giả Christina Vrettakos; Tushar Bajaj (Ngày đăng 19 tháng 5 năm 2022). Levonorgestrel, PMC. Truy cập ngày 15 tháng 4 năm 2023
- Chuyên gia Mayoclinic (Ngày đăng 1 tháng 1 năm 2023). Levonorgestrel (Oral Route), Mayoclinic. Truy cập ngày 15 tháng 4 năm 2023
- Tác giả Mohammad Shohel, Mohammad Mahfuzur Rahman, Asif Zaman, Mir Muhammad Nasir Uddin, Md Mamun Al-Amin, Hasan Mahmud Reza (Ngày đăng 4 tháng 4 năm 2014). A systematic review of effectiveness and safety of different regimens of levonorgestrel oral tablets for emergency contraception, PMC. Truy cập ngày 15 tháng 4 năm 2023
