Fucidin

Trong bài viết này, dược sĩ Lưu Văn Hoàng giới thiệu đến các bạn sản phẩm thuốc Fucidin được sản xuất bởi Leo Laboratories Limited, có số đăng ký lưu hành tại Việt Nam là 539110043025 (VN-14209-11).

Fucidin là thuốc gì?

Thành phần

Mỗi gam kem Fucidin chứa:

• Hoạt chất chính: Acid fusidic 20 mg (tương đương nồng độ 2%).
• Tá dược: vừa đủ.

Trình bày

SĐK: 539110043025 (VN-14209-11)

Dạng bào chế: Kem

Quy cách đóng gói: Hộp 1 tuýp x 5 gam; Hộp 1 tuýp x 15 gam

Xuất xứ: Ireland

Tác dụng của thuốc Fucidin

Cơ chế tác dụng

Acid fusidic thuộc nhóm kháng sinh steroid, hoạt động theo một cơ chế độc đáo và chuyên biệt. Nó nhắm vào và ức chế yếu tố G của vi khuẩn (elongation factor G – EF-G).

Bằng cách liên kết bền vững với phức hợp Ribosome-EF-G-GDP, Acid fusidic “đóng băng” cấu trúc này, ngăn chặn sự chuyển vị (translocation) của ribosome dọc theo sợi mRNA. Hậu quả là quá trình tổng hợp protein của vi khuẩn bị ngưng trệ, khiến chúng không thể nhân lên và tồn tại. Cơ chế này khác biệt với hầu hết các kháng sinh khác, giúp giảm thiểu nguy cơ kháng chéo.

Đặc điểm dược động học

Một trong những ưu điểm dược lý quan trọng của Fucidin dạng bôi là đặc tính dược động học tại chỗ.

• Khả năng thấm qua da: Acid fusidic có đặc tính thân dầu và thân nước, cho phép nó thâm nhập hiệu quả qua các lớp của da, kể cả vùng da bị tổn thương hoặc viêm nhiễm. Điều này giúp thuốc đạt được nồng độ điều trị cao ngay tại vị trí nhiễm khuẩn.
• Hấp thu toàn thân thấp: Mặc dù thấm tốt qua da, lượng Acid fusidic hấp thu vào tuần hoàn chung là không đáng kể. Đặc tính này giúp giảm thiểu tối đa nguy cơ gây tác dụng phụ toàn thân và các tương tác thuốc có ý nghĩa lâm sàng.

Thuốc Fucidin được chỉ định trong bệnh gì?

Fucidin được chỉ định để điều trị các nhiễm khuẩn da nguyên phát và thứ phát gây ra bởi các chủng vi khuẩn nhạy cảm, đặc biệt là Staphylococcus aureus. Các chỉ định cụ thể bao gồm:

• Chốc lở (Impetigo): Một bệnh nhiễm trùng nông ở da rất dễ lây, đặc trưng bởi các mụn nước, bọng nước hóa mủ rồi đóng vảy màu mật ong.
• Viêm nang lông (Folliculitis): Tình trạng viêm và nhiễm trùng ở một hoặc nhiều nang lông.
• Nhọt (Furunculosis) và cụm nhọt (Carbuncle): Nhiễm trùng sâu hơn ở nang lông và mô dưới da xung quanh.
• Viêm quầng (Erysipelas).
• Nhiễm trùng do Corynebacterium minutissimum (Erythrasma).
• Chàm hoặc viêm da bội nhiễm (Infected Eczema/Dermatitis): Tình trạng nhiễm khuẩn thứ phát trên nền một bệnh da có sẵn.
• Vết thương hoặc vết mổ nhiễm trùng.

Liều dùng của thuốc Fucidin

Liều dùng khuyến cáo là bôi một lớp kem mỏng lên vùng da bị ảnh hưởng 2 đến 3 lần mỗi ngày. Thời gian điều trị thường kéo dài khoảng 7-14 ngày, tùy thuộc vào đáp ứng lâm sàng và chỉ định của bác sĩ.

Cách dùng của thuốc Fucidin

Vệ sinh tay và vùng da cần điều trị bằng nước sạch hoặc dung dịch sát khuẩn nhẹ, sau đó lau khô.

Lấy một lượng kem vừa đủ ra đầu ngón tay.

Thoa một lớp mỏng lên toàn bộ khu vực da bị nhiễm khuẩn.

Có thể băng kín vết thương sau khi bôi thuốc nếu cần, hoặc để hở theo chỉ dẫn của nhân viên y tế.

Rửa tay sạch sau khi bôi thuốc để tránh lây lan nhiễm khuẩn.

Không sử dụng thuốc Fucidin trong trường hợp nào?

Chống chỉ định tuyệt đối ở những bệnh nhân có tiền sử quá mẫn với Acid fusidic hoặc bất kỳ tá dược nào có trong thành phần của thuốc.

Lưu ý đặc biệt khi sử dụng thuốc Fucidin

Thận trọng

Điểm cần nhấn mạnh và thận trọng nhất khi sử dụng Fucidin, cũng như các kháng sinh tại chỗ khác, là nguy cơ phát triển đề kháng kháng sinh.

• Cơ chế kháng thuốc: Vi khuẩn, đặc biệt là aureus, có thể phát triển khả năng kháng lại Acid fusidic thông qua các đột biến trên gen fusA (mã hóa cho EF-G) hoặc do tiếp nhận các gen kháng thuốc.
• Hậu quả: Việc sử dụng Fucidin kéo dài, lạm dụng (bôi cho các tổn thương không nhiễm khuẩn), hoặc dùng liều không đủ có thể tạo áp lực chọn lọc, làm gia tăng các chủng vi khuẩn kháng thuốc. Điều này không chỉ gây thất bại điều trị cho bệnh nhân mà còn góp phần tạo ra các chủng vi khuẩn kháng thuốc nguy hiểm trong cộng đồng.
• Khuyến cáo: Để hạn chế nguy cơ này, Fucidin chỉ nên được sử dụng trong thời gian ngắn nhất cần thiết để kiểm soát nhiễm khuẩn, thông thường không quá 2 tuần. Tránh sử dụng Fucidin như một loại kem dưỡng da hoặc để phòng ngừa nhiễm trùng một cách thường quy.

Tác dụng phụ

Tác dụng phụ của Fucidin chủ yếu là các phản ứng tại chỗ và thường nhẹ.

• Ít gặp (1/1.000 < ADR < 1/100): Kích ứng tại vị trí bôi (cảm giác đau, nóng rát, châm chích), ngứa, ban đỏ, viêm da tiếp xúc.
• Hiếm gặp (ADR < 1/1.000): Phản ứng quá mẫn, phù mạch, mày đay, mụn nước, kích ứng kết mạc (nếu thuốc dính vào mắt).

Tương tác

Do sự hấp thu toàn thân không đáng kể, các tương tác thuốc có ý nghĩa lâm sàng là cực kỳ hiếm gặp khi sử dụng Fucidin dạng kem bôi tại chỗ.

Lưu ý khi sử dụng cho phụ nữ có thai và bà mẹ cho con bú

Phụ nữ có thai: Không có bằng chứng cho thấy Acid fusidic gây hại cho thai nhi. Tuy nhiên, nên thận trọng và chỉ sử dụng khi thật sự cần thiết theo chỉ định của bác sĩ.

Phụ nữ cho con bú: Acid fusidic không được cho là ảnh hưởng đến trẻ bú mẹ vì sự hấp thu toàn thân của người mẹ là không đáng kể. Có thể sử dụng trong thời gian cho con bú nhưng cần tránh bôi lên vùng ngực.

Lưu ý khi sử dụng cho người lái xe và vận hành máy móc

Fucidin không có hoặc có ảnh hưởng không đáng kể đến khả năng lái xe và vận hành máy móc.

Quá liều và xử trí

Quá liều khi dùng tại chỗ là điều gần như không thể xảy ra.

Bảo quản

Bảo quản thuốc Fucidin ở nhiệt độ dưới 30°C, nơi khô ráo, tránh ánh sáng trực tiếp. Đậy chặt nắp sau mỗi lần sử dụng và để xa tầm tay trẻ em.

Sản phẩm tương tự thuốc Fucidin

Kem bôi AFusic 15g, sản phẩm của Công ty cổ phần Dược phẩm An Thiên, chứa thành phần Acid Fusidic 2% chuyên điều trị các bệnh nhiễm khuẩn trên da như chốc lở, viêm nang lông, và nhọt.

Tài liệu tham khảo

Helmut Schöfer, Lene Simonsen. Fusidic acid in dermatology: an updated review, truy cập ngày 06 tháng 08 năm 2025 từ https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20007058/