Th3
Amygdale là gì?
Amygdale (Tonsils) là hai khối mô mềm nằm ở mặt sau của họng. Amydale là một phần của hệ bạch huyết, giúp giữ lại vi khuẩn hay virus đi xuống phía dưới họng và phổi, chống nhiễm trùng.
Viêm amygdale ( tonsillitis ) ở trẻ em thường do nhiễm virus nhưng có thể do liên cầu khuẩn Streptococcus pyogenes A.
Viêm họng do liên cầu khuẩn được điều trị hiệu quả với kháng sinh ( penicillins, cephalosporine, macrolides, clindamycin ), viêm họng virus không dùng kháng sinh và điều trị bằng hổ trợ dinh dưỡng, giảm đau, hạ sốt… không hiểu tại sao ở một số trẻ em lại mắc bệnh nhiều lần ( viêm amygdale tái phát, recurrent tonsillitis ) hơn các trẻ em khác ?
Để hiểu rõ vấn đề này, một nhóm các nhà khoa học dẫn đầu bởi Dr. Shane Crotty từ học viện La Jolla Institute for Immunology, CA, USA và Division of Infectious Diseases, University of California, San Diego (UCSD) trong một nghiên cứu đoàn hệ độc lập đã lấy mẫu mô amygdale của 66 trẻ em được cắt bỏ vì viêm amygdale tái phát do group A Streptococcus (GAS) và 80 trẻ đã cắt bỏ vì lý do khác, ví dụ bệnh ngưng thở khi ngủ (do tuyến quá phát) nhằm nghiên cứu về kiểu gene, kiểu hình và chức năng tuyến. Kết quả được công bố ngày 6 tháng 2 năm 2019, trên tạp chí y khoa Science Translational Medicine.
Nhóm nghiên cứu nhận thấy trong mô amygdale của trẻ em bị viêm tái phát thì các “mầm miễn dịch trung tâm” ( Germinal Centers, GC là các vị trí trong hệ bạch huyết nơi các tế bào B trưởng thành và biệt hóa ) có kích thước nhỏ hơn, ngoài ra có ít kháng thể đươc tạo thành hơn. Mặc khác các tế bào nang T follicular helper ( TFH, Các tế bào nang T trợ giúp: là một nhóm đặc biệt của các tế bào CD4+ điều hòa miễn dịch, có trong amydale, lách và các hạch bạch huyết ) thay vì trơ giúp tế bào B tạo kháng thể lại gây độc và giết tế bào B.
Khi trẻ em nhiễm các liên cầu khuẩn nhóm A thì vi khuẩn nầy tiết ra một loại protein độc tố có tên là SpeA (streptococcal pyrogenic exotoxin A), chính các SpeA làm rối loạn miễn dịch, SpeA khiến các tế bào TFH tiêu diệt tế bào B thay vì giúp tế bào B tạo ra các kháng thể để trung hòa hoặc bất hoạt độc tố, đồng thời SpeA làm rối loạn hoạt động các Germinal Centers, đây chính là lý do sau đó amygdale ở các trẻ nầy thường dể bị tái nhiễm trùng.
Nhóm nghiên cứu cũng đã tìm thấy trên hệ gene HLA lớp II (human leukocyte antigen class II, một hệ thống phức hợp kháng nguyên tương hợp mô trên bề mặt tế bào T) có các đoạn gene biến thể (allens) nhạy cảm với SpeA gây rối loạn miễn dịch, điều này cho phép giải thích viêm amygdale tái phát có thể có tính chất di truyền, nhóm nghiên cứu nhận thấy nhiều trẻ em trong nghiên cứu của họ có tiền sử gia đình bị viêm amygdale tái phát.
Các chuyên gia cho rằng phát hiện của nghiên cứu này đã xác định các biến thể di truyền cụ thể trong hệ thống miễn dịch có liên quan đến nguy cơ viêm amidan tái phát từ đó chỉ ra định hướng trong việc phòng ngừa hay chế taọ các vaccin kích hoạt hệ miễn dịch chống liên cầu nhóm A, làm giảm khả năng của việc tái phát viêm amygdale ở trẻ em.
Hiện nay, việc phẩu thuật cắt bỏ amygdale được kết luận là an toàn ( lưu ý biến chứng chảy máu ), không gây ảnh hưởng gì đến việc dể bị nhiễm trùng của vùng hầu họng. Hội phẩu thuật Tai mũi họng và đầu cổ Hoa kỳ ( American Academy of Otolaryngology – Head and Neck Surgery ) trong guidelines 2019 với đồng thuận của nhiều Hội y khoa liên quan khuyến cáo chỉ định phẩu thuật cắt bỏ amygdale cho người trẻ dưới 18 tuổi khi có nhiều hơn 6 lần viêm trong một năm, hoặc 5 lần viêm mỗi năm trong hai năm liên tiếp, hoặc 3 lần viêm mỗi năm trong 3 năm liên tiếp, hoặc là có các biến chứng gây ảnh hường nghiêm trọng như abscess hay nghẽn đường thở…/.
Nguồn:
